Bezrobocie

Kryzys to nie wskaźniki na giełdzie,  a realna pogorszenie warunków życiowych zwykłych obywateli.  Co przeciętnego Kowalskiego interesuje, że giełda spadła 50 procent, a złotówka się osłabiła o 40? Dużo szumu o tym mediach, ale tak naprawdę nie ma to wpływu na jego sytuacje (nie licząc OFE, czy funduszy inwestycyjnych, którymi większość się raczej nie interesuje). Może mentalnie mu się zmienią pewne zachowania i nie kupi już jakiejś rzeczy, która jest mu, prawdę mówiąc niepotrzebna. Dopóki jednak ma prace, to wszystko gra po staremu. Problemy zaczynają się właśnie wtedy kiedy coraz więcej ludzi traci prace. Co więcej, ten trend ma pewien mechanizm samonapędzający się. Jak ktoś nie pracuje to nie wydaje, Jak nie wydaje to ktoś inny nie zarobi. Jak ktoś nie zarabia na siebie, to również zostanie zwolniony itd, itd.

Ostatnio nie mam czasu śledzić wszystkiego w taki stopniu jak bym chciał, dlatego skupiam się na dwóch podstawowych wskaźnikach... oprocentowania obligacji, oraz stopy bezrobocia.

Wskaźnik bezrobocia, tak samo jak PKB, czy inflacji cenowej, jest różny... zależy kto i jak mierzy.

Doskonała tabelka z pokazaniem co jest wliczane, a co nie do stopy bezrobocia podawanej oficjalnie w USA jest tutaj. Oczywiście urząd statystyczny podaje również różne stopy bezrobocia:

Nie ma co się dużo rozwodzić, która miara bardziej oddaje stan faktyczny. Istotna jest dynamika tych wskaźników oraz szerokość występowania tego zjawiska w różnych gałęziach gospodarki. W recesjach powojennych z reguły były dość wąskie grupy które traciły prace. Przemysł zbrojeniowy, stalowy, stocznie etc. Gospodarka musiała przejść okres dostosowawczy i przestawić się z produkcji wojennej na produkcje konsumpcyjną. Warto dodać, że tylko ta druga przynosi wzrost dobrobytu. Produkcja większej ilość czołgów tylko po to żeby wzrosło PKB, jest niczym innym jak marnowaniem rzadkich zasobów, również pracy ludzkiej. Keynes powie, że przecież jest mnożnik inwestycyjny, jednak, inwestycje są indukowane w branżach, które służą branży stymulowanej. A więc wszelkie stalownie, zakłady chemiczne etc. Tworzy to napięcia w gospodarce, które nieuchronnie muszą być skorygowane recesją, a więc dostosowywaniem do naturalnych, a wiec w pełni rynkowych, preferencji co do rzeczywistych potrzeb społeczeństwa.

Wzrost bezrobocia można nazwać właśnie takim dostosowaniem. Część ludzi pracujących w branżach, które dotychczas były uprzywilejowane musi sobie poszukać innego zajęcia bardziej potrzebnego dla społeczeństwa. Nie ważne czy te miejsca pracy były uprzywilejowane ze względu na wysiłek wojenny czy politykę monetarną... każda taka ingerencja tworzy napięcia co do realnych potrzeb. Te napięcia kiedyś  pękają i wymagają czasu, żeby wysiłek gospodarczy został skierowany na rzeczywiste potrzeby ludzi.

Dynamika zmian bezrobocia w USA jest przerażająca. Co miesiąc traci pracę 600 000 ludzi. To 600 000, które płaciło podatki, a od utraty pracy stają po drugiej stronie; wyciągają rękę po zasiłek. Nie muszę dodawać, jaki to ma wpływ na budżet.

Co jest bardziej niepokojące, to to , że obecna recesja nie ma zasięgu w kilku branżach. Nie jest to tylko przemysł zbrojeniowy, który ma się całkiem dobrze, ale przemysł budowlany, internetowy, rozrywkowy, remontowy, prasowy i przede wszystkim wszelki usługi, które kiedyś sobie każdy wykonywał sam w domu, a w czasie boom'u wołał fachowca.

Okay, ale jak wyglądało bezrobocie w wielkim kryzysie w 1930 roku? Otóż po roku wynosiło około 8 procent. Dziś po pół roku, mierząc cirka about tą samą metodą wynosi 16 procent.

Mierząc kryzys w Polsce mierzmy go poziomem bezrobocia... mam nadzieje że nie przekroczy 25 procent, licząc dzisiejszą metodą.