Krzywa Laffera

Krzywa Laffera to zależność jaką podane są wpływy podatkowe od poziomu opodatkowania. Zdefiniowana i rozpowszechniona przez Art'a Laffera, ekonomistę w administracji Reagana, tego samego, który nie tak dawno dał popis w słynnym juz sporze z Peter'em Shiff'em.

Krzywa Laffer'a pokazuje oczywisty fakt.

Jeżeli na osi X jest oznaczona stopa opodatkowania małą literka "t", to przy danej stopie opodatkowania możemy zaobserwować poziom wpływów podatkowych - wielka literaka "T". Stopa podatkowa waha się od  0% (t0) do 100% (t max). Jest oczywiste, że przy stopie równej 0 procent, wpływów podatkowych nie będzie, gdyż nie będzie po prostu podatków. Przy stopie podatkowej równej 100 %, również wpływów nie będzie, ponieważ nikt nie podejmie pracy, jeżeli całość zysku będzie mu zabierana.  Gdzieś pośrodku istnieje optimum dla wpływów podatkowych (t*), gdzie są one największe (T max). Charakterystyczne są punkty t1 oraz t3. W przypadku opodatkowania stopą t1, która jest znaczenie niższa od t3 uzyskuje się takie same przychody podatkowe. Jest to związane z prostą zależnością opłacalności oszustw. Jeżeli stopa podatkowa jest niska, to ludziom nie opłaca się pozostawać w szarej strefie i wolą opodatkować swój dochód w imię świętego spokoju. Przy stopie podatkowej t3 podatnicy ponoszą większe ciężary podatkowe, jednak jest mniej podatników. Wysoka stopa podatkowa powoduje migracje ludzi do szarej strefy, zatem zmniejsza się ilość transakcji do opodatkowania. Tyle, jeżeli chodzi o układ statyczny.

W układzie dynamicznym możemy znaleźć jeszcze jedną zasadniczą różnice pomiędzy stopą opodatkowania t1 a t3. Wysoka stopa opodatkowania zniechęca to podejmowania działalności gospodarczej i wpływa na zmniejszenie jej w przyszłości. Z kolei mniejsza stopa podatkowa t1 wpływa zachęcająco do podejmowania działalności gospodarczej i może się okazać, że po jakimś czasie wpływy podatkowe przy stopie t1 będą równe wpływom podatkowym przy stopie t* z czasów z przed obniżek podatków.

Z wad tej krzywej należy wymienić podstawową - nie wiemy gdzie się na niej znajdujemy i jak ona w rzeczywistości wygląda. Nie wiemy zatem jakie skutki przyniosą zmiany podatkowe.

Tyle z teorii tej dość prostej i intuicyjnej zależności. Krzywa Laffera jest dość ważna, ponieważ szeroka publika potrafi ją zrozumieć, no i można ją wytłumaczyć politykowi w 15 minut. Porządkuje dość znacznie dyskusje o podatkach, jednak przesuwa niebezpiecznie akcenty, gdyż to nie podatki są problemem, lecz wydatki.

Częstym błąd dzisiejszych liberałów patrzących z zachwytem na obniżanie podatków jest niedostrzeganie jednoczesnego wzrostu wydatków.  Tymczasem należy zdać sobie sprawę po co podatki są w ogóle potrzebne. Należałoby określić ile państwo tych podatków potrzebuje na sprawne funkcjonowanie (sądy,  policja, wojsko) i trzymać taką stopę podatkową która zaspokaja te potrzeby. Jeżeli państwo posiada dług, to pierwszym zadaniem powinno być zaprzestanie dalszego zadłużania. Przestać kopać głębiej dół w którym się znajduje, gdyż każdy wzrost długu to większe wydatki w przyszłości. Zatem obniżać podatki można przy zrównoważonym budżecie, gdyż tylko taki daję pewność, że jest to realna obniżka podatków a nie kolejne mydlenie oczu. Obniżanie podatków za zwiększenie zadłużenia w oczekiwaniu na większy wzrost gospodarczy, który ten dług ostatecznie spłaci może być oczekiwaniem na Godota, gdyż jest to nic innego jak hazard o czym nie jedni się przekonali, a i my się przekonujemy podczas dzisiejszego kryzysu. Ostatecznie... czy chciałbyś drogi czytelniku mieć pensję o 500 złotych większą, ale w zamian o 500 złotych wzrastało by Twoje zadłużenie co miesiąc?

Krzywa Laffera może jeszcze jedną wprowadzać nieścisłość.. Możemy popaść w przekonanie, że wpływy podatkowe należy maksymalizować tymczasem jest odwrotnie.. wpływy podatkowe powinny być wielkością stałą potrzebną na funkcjonowanie państwa, natomiast to ludzie mają maksymalizować swoje prywatne bogactwo. Trąci utopią? pewnie trochę tak...

W Polsce, jak zresztą i w wielu krajach testuje się dwa rodzaje obniżek podatków:

• Obniżka podatków poprzez podwyżkę podatków - czyli obniżę PIT o 1 procent w blasku fleszy, natomiast po cichu podniosę akcyzę na prąd.


• Obniżkę podatków poprzez wzrost zadłużenia państwowego.

Jedna i druga metoda powoduje ogólny wzrost wydatków państwowych, a zatem wzrost ingerencji Państwa w życie obywateli. Pierwsza metoda wielokrotnie była ćwiczona w latach dziewięćdziesiątych w Polsce. Druga metoda była przećwiczona przez SLD i PIS w Polsce oraz obecnie jest wprowadzana przez koalicję CDU-FDP w Niemczech. Dziś w Niemczech się zastanawiają na modelami sfinansowania obniżki podatków. Oczywiście skończy się na wzroście zadłużenia i nikomu nie przyjdzie do głowy żeby ściąć wydatki.

Wracając jeszcze do samego Art'a Laffera i rządów Reagana. Powszechna opinia jest taka, że byli to czystej krwi liberałowie. Nic bardziej mylnego. Owszem podatki obniżali często powołując się na krzywą Laffera, jednak wydawali z zdwojoną siłą.

Wykres przedstawia udział długu do PKB. Gdyby Reagan rzeczywiście podchodził liberalnie do spraw gospodarki to obniżał by podatki oraz co najważniejsze wydatki. Chichotem historii jest fakt, że to uważany za socjalistę Clinton obniżał zadłużenie państwa i jako pierwszy prezydent od bardzo dawna podpisał zrównoważony budżet, a tylko taki jest pierwszym krokiem do realnej obniżki podatków