Kosmiczny AKAP

Rozmawiałem ostatnio z kolegą zajmującym się umieszczeniem satelit i ich prowadzeniem na orbicie. To zajęcie znacznie odbiega od naszej codzienności, gdyż eksploracja i zagospodarowanie kosmosu to stosunkowo dziewicza dziedzina.  Co ciekawe, z doświadczeń kolegi wynika, że obecny podbój kosmosu niewiele się różni od epoki odkryć Henryka Żeglarza, Amerigo Vespucci czy Vasco da Gamy. Sytuacja mniej więcej wygląda tak, że pierwszy kto zajmie daną orbitę, po rozpycha się na niej używając metody faktów dokonanych, ten zdobywa przestrzeń dla siebie. Praktyka niczym sie nie różni od wbijania padrão w wybrzeże. Wszelkie skojarzenia z "pierwotnym zawłaszczeniem" jak najbardziej uzasadnione.

Tu pojawia się jednak ciekawa sytuacja dla badaczy anarchokapitalizmu.  Otóż państwa w kosmosie, zachowują się niczym w modelu rozwoju anarchokapitalizmu z tym że zamiast poszczególnych ludzi mamy poszczególne państwa. Na lądzie państwa ustalają równowagę ze sobą poprzez równowagę sił swoich armii i łączenie się w rozmaite sojusze. W razie naruszenia tej równowagi mamy z reguły wojnę lub jednego światowego hegemona.

Co innego jednak w kosmosie. Państwa odżegnują się od użycia siły czy też przemocy w imię współpracy i co tu dużo mówić... cięcia kosztów. Naiwnym jest oczywiście sądzić, że państwa nie tworzą w swoich laboratoriach kosmicznej broni, ale póki co, nie została ona jeszcze użyta.

Mamy zatem pierwotne zawłaszczenie i korzystanie z kosmosu bez użycia siły, zatem AKAPowski model wydaje się sprawdzać.

Jednakże jak się okazuje, ktoś w tej idylli zaczyna bruździć. Dzieję się dokładnie tak jak na Ziemi. We wpisie Czy "Czy rzeka może być prywatna" wskazywałem na klasyczny problem trucia środowiska. Generalnie bardzo trudno sobie poradzić wolnorynkowymi mechanizmami, żeby jakaś fabryka nie spuszczała chemikaliów do rzeki. Nawet, gdyby cała rzeka należała do właściciela fabryki, to zawsze te chemikalia spływają do morza i jest problem.. Przerzucanie kosztów na innych to sfera, która (mówię to z bólem ;) ) rynek sobie nie radzi.

Co się dzieje w kosmosie? Otóż użytkownicy kosmosu również śmiecą i zanieczyszczają przestrzeń wszystkim pozostałym. Problem polega na tym, że pozostałości po satelitach czy rakietach, bardzo małe, zazwyczaj pędzą z ogromną prędkością po orbicie. Zaginiona śrubka lub inny odłamek wyrządza tyle szkód co pocisk, czyli praktycznie niszczy satelitę. A czyja to była śrubka to trudno stwierdzić ;)

Przestrzeń kosmiczna w której krążą satelity wokół Ziemi jest bardzo duża i przypadki kolizji z śmieciami są bardzo rzadkie. Jednak samych śmieci nie można ignorować i firmy montują na swoich satelitach "lekkie opancerzenie". Taka osłona nie ochroni urządzenia przed większością śmieci, ale mimo wszystko widać opłaca się je montować. Każdy kilogram umieszczony na orbicie kosztuje fortunę, a kilogram przeznaczony na osłony to czysta strata.

Można oczywiście powiedzieć, że śmieci w kosmosie to naturalne środowisko prowadzenia biznesu. Niekoniecznie. Są użytkownicy którzy starają się nie zostawiać śmieci w kosmosie i tak ustawiać proces, żeby większość spłonęła w atmosferze, a są też i inni. Na przykład Chiny, które wiele się nie zastanawiając w 2007 roku zniszczyli swoją satelitę wystrzeliwując rakietę balistyczną z Ziemi. China Confirms Firing Missile to Destroy Satellite. Szacuje się, że w wyniku tej eksplozji powstało w kosmosie około 3000 odłamków mogących zniszczyć inne satelity. Przy istniejących dziś 30 000 - 40 000 odłamków akcja chińczyków odpowiada za prawie 10% śmieci ogółem. Śmieci, których koszty istnienia będą ponosić wszyscy. I co teraz?

Być może skończy się jakimiś regulacjami, które ograniczą emitowanie śmieci w kosmosie. Może będzie jakiś podatek dla tych którzy śmiecą. Ale kto to będzie kontrolował, kto to będzie sprawdzał, kto to będzie egzekwował? Jakaś organizacja ponad narodowa? Jakie będzie miała umocowanie do nakładania ewentualnych sankcji?

Na Ziemi radzenie sobie z problemami środowiskowymi zostawiono poszczególnym państwom. Generalnie trucie w jednym państwie nie przekłada się tak bardzo na poziom zatrucia w państwie sąsiednim, stąd też mechanizm wydaje się sprawdzać.  W Niemczech mimo ogromnego przemysłu mamy czyste powietrze i wodę, w Chinach są ogromne zanieczyszczenia wszystkiego, ale nie wpływają one na sytuacje w Niemczech.

W kosmosie jednak "trucie" przekłada się praktycznie natychmiast na wszystkich. Sądze, że to ciekawa zagwozdka dla AKAPów. Zamiast studiować myśli starożytnych filozofów i zgłębiać praprzyczyny powstawania narodów, mogli by trochę pobadać sytuację organizacyjną w kosmosie, gdyż mają okazje oglądać historię powstawania "mechanizmu przymusu" na własne oczy.