CO2 węgla - granica bólu

Jak wiadomo wchodzimy w epokę postcarbon. Nie tylko dlatego, że kończą nam się paliwa kopalne. Tych jeszcze trochę jest, a w szczególności węgla. Jak narazie wchodzimy w tą epokę głównie dzięki regulacjom brukselskim które mają fizycznie ograniczyć emisje CO2 o 20% a w dalszej perspektywie o 30% i tak dalej.

Ograniczenie emisji odbywa się poprzez system uprawnień do emisji każdej tony CO2. Na każdą wyemitowaną tonę trzeba mieć uprawnienie i je kupić na rynku. Ale sprawa nie może być tak prosta. Można dostać "darmowe uprawnienia". Darmowe uprawnienia dostaje się dla tzw benchmarku. Jak narazie benchamrk jest gazowy dla wysokosprawnych kotłów. Co to oznacza? Wszystko co ma mniejszą sprawność w generowaniu GJ od gazu w wysokosprawnych kotłach jest objęte wymogiem posiadania uprawnień na emisje, które to uprawnienia trzeba kupować za każdą wyemitowaną tonę CO2.

Energetyka w Polsce opiera się na węglu. Policzmy zatem ile musiało by kosztować uprawnienie do emisji jednej tony CO2, aby koszt wytworzenia GJ był porównywalny w przypadku małej elektrociepłowni. Dla uproszczenia rozważmy tylko koszty zmienne, a konkretnie tylko paliwa i samych uprawnień.

Założenia. Cena węgla 320pln/T za węgiel o kaloryczności 23MJ/MG według cennika kompani węglowej. Transport węgla z kopalni 20 pln/t. Cena gazu 1,35 PLN za m3 wyliczona dla taryfy przemysłowej. Warotść opałowa dla wegla 23 MJ/T i 0,0395 MJ/m3 dla gazu. Co2 Liczymy na GJ powstałe w kotła, zatem załóżmy sprawność kotła węglowego na poziomie 80% i 87% dla gazu. Załóżmy, że elektrociepłowania jest w stanie wyprodukować w parze 1 000 000 GJ. Ile kosztuje samo paliwo do niej?

Jak widać na wyprodukowanie takiej samej ilości energii, trzeba w Polsce wydać 18,5 mln PLN na węgiel lub 39 mln pln na gaz. Gaz jest kompletnie nieopłacalny. Dodajmy teraz opłaty za emisje CO2. Wskaźniki emisji na poszczególne paliwa oraz sposób liczenia biorę z rozporządzenia w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji. Gaz jest źródłem emisji CO2 znacznie mniejszym niż węgiel per GJ, stąd wskaźnik tCO2/TJ jest mniejszy. Mamy elektrociepłownie, która z reguły około 15 procent energii zużywa na produkcje elektryczności. O dziwo - biurokratyczny paradoks - na energię zużytą na produkcje energii elektrycznej nie przysługują darmowe certyfikaty. Dlatego trzeba odpowiednie skorygować wyliczenia. Obecne notowania uprawnienia to 13 € za tonę CO2. Ile kosztuje emisja w zależności od źródła energii?

3 mln po stronie węgla, pół mln po stronie gazu. Jak widać wymogi w zakresie kupowania CO2 dla polskiej energetyki nie będą miały znaczenia jeżeli chodzi o same koszty zmienne. Koszt GJ z gazu ciągle jest dwa razy większy niż z węgla. Nikt na tej podstawie nie podejmie decyzji o zmianie źródła energii. Uprawnienia do emisji będą pełniły rolę podatku, a biorąc pod uwagę to, że uprawnieniami handluje się na giełdzie i będzie można je kupować min od tych co produkują ciepło z innych źródeł, min biomasy to pieniądze nawet nie popłyną do polskiego budżetu.

Unia ma jednak na celu fizyczne zmniejszenie zużycia. Zabawa z uprawnieniami to zabawa w taniec wokół krzeseł, gdzie zawsze jednego lub dwóch brakuje. Ktoś musi zrezygnować z emisji. To nie będzie kwestia ceny za uprawnienia. Moim zdaniem spowoduje to wysoką zmienność na giełdzie CO2. Niektórzy przewidują, że cena uprawniania może skoczyć do 40€ za tonę CO2, ale nawet ta cena nie jest zmuszającą do zmiany źródła energii. Dopiero poziom 105 € za tonę CO2 powoduje, że koszty GJ z węgla i gazu są porównywalne.

Ale nawet ten poziom ceny za uprawnienia nie zmusza to zmiany źródła paliwa. W końcu, żeby przenieś się na gaz trzeba wybudować, a więc zainwestować nową kotłownie gazową, a to nakłady idące w dziesiątki milionów.

Wyliczenia będą się oczywiście zmieniać. Węgiel będzie atakowany z wielu stron. Powstaje pomysł zwiększenia akcyzy na węgiel 13 razy. Ustawa emisyjna tzw pyłowa jest już uchwalona i nałoży obowiązek  instalowania specjalnych filtrów na kominy węglowe, których koszt jak i utrzymanie również będzie szedł w miliony. Cena samego węgla może się wahać, gdy popyt na niego spadnie. Gaz może wzrosnąć gdy popyt wzrośnie.

Szczerze mówiąc trudno mi sobie wyobrazić handel na rynku CO2, gdy darmowe uprawnienia wygasną, a unia na poważnie będzie podchodziła do swojego celu; fizycznej redukcji emisji CO2. Hipotetyczny koszt spalania tony węgla będzie w okolicach 1300-1500 pln. Coś się musi w tym mechaniźmie zmienić.

**********************************

Wykopałem z jakiegoś podziemia w Finlandii:

[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=3b1-JrPiJN8]